به گزارش خبرنگار ایبِنا، علی صالح آبادی رییس کل بانک مرکزی امشب در برنامه صف اول شبکه خبر با اشاره به برقراری پیمان‌های پولی ایران و کشورهای دیگر از جمله روسیه گفت: واقعیت این است که هرچه جلوتر می‌رویم یک موضوع بیشتر برای دنیا آشکارتر می‌شود و آن هم اینکه ارزهای جهانروایی مانند دلار ابزاری شده که قدرت‌های بزرگ از آن نه تنها به عنوان ابزار اقتصادی بلکه به عنوان ابزار سیاسی استفاده می‌کنند.

وی ادامه داد: کشورهایی که از لحاظ سیاسی همراهی لازم را با آمریکا ندارند مورد تحریم قرار می‌دهند و تحریم آنها هم و تحریم‌های مالی و پولی و بانکی است. زمانی فکر می‌کردند که ابزار تحریم فقط برای ما ایجاد شده است اما هرچه جلوتر می‌رویم میبینیم این گسترش پیدا می‌کند مانند ماه‌های اخیر که تحریم‌های گسترده ای بر روسیه اعمال کردند.

صالح آبادی با بیان اینکه این موضوع کشورها را به این فکر وامیدارد که از ارزهای دیگر به جز دلار یا ارزهای جهان روا برای تعاملات مالی خودشان به شکل دوجانبه یا چندجانبه استفاده کنند، گفت: سفری که ریاست جمهوری سال گذشته به روسیه داشتند تفاهمات کلی خوبی برای توسعه اقتصادی دوکشور در بخش‌های مختلف ایجاد شد که بعد از آن هم مسئولانی از بانک مرکزی ما با بانک مرکزی روسیه رفت و آمدهایی داشتند.

وی ادامه داد: نهایتا چند روز گذشته مقدمات کار فراهم شد و در سفری که به روسیه داشتم با مقامات مختلف روس از جمله رییس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد روسیه جلسات مفصل و گسترده ای را در موضوعات مختلفی داشتیم و تفاهمات خوبی هم در بخش های مختلف ایجاد شد که در آینده ابعاد مختلف این تفاهمات آشکار می‌شود که تجار و فعالان اقتصادی دو کشور از آن استفاده خواهند کرد.

صالح آبادی افزود: روز گذشته در بازار متشکل ارزی امکان معامله روبل و ریال را فراهم کردیم تا صادرکنندگان و تجار ایرانی و حتی افراد روسی دارنده روبل بتوانند در این بازار با ارزهای ملی خرید و فروش کنند که مصارف این ارزها برای بخش های غیر بازرگانی مثل ارز مسافرتی و دانشجویی است.

وی با بیان اینکه پیمان‌های پولی مدنظر ما برای دلار زدایی فقط مختص روبل و روسیه نیست، گفت: روبل تنها مختص روسیه نیست و با برخی دیگر از کشورهای آسیای میانه نیز می‌توانیم با روبل تسویه کنیم.

دلار و یورو در سبد ارزی کاهش می‌یابد

رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بازگشایی نماد روبل ریال شروع بسیار خوبی است، تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب هم در دیدار با رییس جمهور روسیه فرمودند که استفاده از ارزهای ملی در تعاملات تجاری مورد تایید ماست و به تدریج باید تلاش شود تا ارزهای جهان روایی مانند دلار کنار گذاسته شود.

صالح آبادی با اشاره به اینکه این راه تداوم خواهد داشت و فقط به روسیه ختم نخواهد شد، گفت: هرچقدر بتوانیم حجم ارزهای غیر از دلار و یورو را در سبد ارزی افزایش دهیم تقاضا برای این دو ارز را کاهش خواهیم داد و در این راستا با روسیه در ابعاد مختلف پولی و بانکی تفاهم‌نامه‌های مختلفی صورت گرفته که به موقع و با برنامه‌ریزی دقیق اجرایی خواهد شد.

رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه با کشورهای دیگری هم پیمان پولی را دنبال خواهیم کرد؛ اظهار کرد: طبیعتا زمانی که بانک‌های روسی مورد تحریم آمریکا قرار گرفتند شرایط برای اجرای پیمان پولی مهیاتر شد. ضرورت کاهش استفاده از ارزهای جهان‌روا در تعاملات تجاری امروز بیش از گذشته مورد اتفاق بسیاری از کشورها از جمله روسیه و ایران است و روسیه این آمادگی را بیشتر از هر زمان دیگری دارد که شاید در گذشته این آمادگی کمتر بود.

صالح آبادی تاکید کرد: روز گذشته آقای پوتین هم بعد از فرمایشات رهبرانقلاب به اجرایی شدن پیمان‌های پولی و بانکی تاکید کردند. بنابراین این عزم در طرف مقابل ما هم وجود دارد.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه گفت: شرایط برای انجام این کار نسبت به هر زمان دیگری مهیاتر شده است زیرا کشورهای دیگر هم ضرورت این کار را درک کرده‌اند و دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف به این نتیجه رسیده‌اند که نیاز است تا از ارزهای ملی استفاده شود. البته این کار ساز و کار مشخص و فرمول خاص خودش را دارد. کشور روسیه امروز نسبت به هر زمان دیگری آمادگی انجام این کار را دارد،  شاید درگذشته این آمادگی کمتر بود.

وی افزود: جهت گیری بانک مرکزی، دولت و سیاست‌های کلی کشور و نظام دراین راستا قرار دارد تا این مسیر را درست و دقیق پیش رویم، در عین حال طرف مقابل هم به همین جمع بندی رسیده است که باید از این ابزار استفاده شود. دیروز بعد از فرمایش حضرت آقا، آقای پوتین از طراحی ساز و کار و عملیاتی شدن این کار خبر دادند. بنابراین به نظر می رسد طبق فرمایش مقام معظم رهبری این کار به تدریج اتفاق خواهد افتاد.

انجام ۹۵ درصد معاملات ارزی کشور با نرخ ۲۵ هزار تومان

صالح‌آبادی درباره تحولات بازار ارز بیان کرد: یک بازار حواله تحت عنوان سامانه نیما وجود دارد که معاملات حواله‌ای برای واردات کشور انجام می‌شود و حجم بالای معاملات به این بخش تعلق دارد زیرا واردات کشور با اسکناس محقق نمی‌شود و اسکناس صرفا ناظر به نیازهای خدماتی مانند مسافرت، دانشجویی، بیماری و ... است.

وی با بیان اینکه از نظر حجم بالای ۹۵ درصد حجم معاملات به حواله ارتباط دارد، افزود: امسال از ابتدای سال تا همین امروز در سامانه نیما حواله ارزی معادل ۱۳.۶ میلیارد دلار صورت گرفته که این عدد در مدت مشابه سال گذشته ۷.۶ میلیارد دلار بوده است که البته به دلیل افزایش صادرات غیرنفتی و نفتی ۸۰  درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته‌ایم و دلار در این بازار حدودا بین ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان معامله می‌شود.

رییس کل بانک مرکزی یادآور شد: حجم مبادلات اسکناس ارزی در بازار توافقی و متشکل ارزی ۴۸۶ میلیون دلار بوده که تقریبا مشابه سال گذشته بوده و عدد ناچیزی هم محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه طبیعتا نرخ اسکناس بالاتر از نرخ حواله است زیرا حجم حواله بالاست و برای واردات استفاده می‌شود، گفت: در همین بازارهای معمولی قیمت خرید انبوه و حجم کوچک قیمت های متفاوتی دارد.  بنابراین نرخ اسکناس متفاوت از حواله است که بازار آن را تعیین می‌کند.

رییس شورای پول و اعتبار خاطرنشان کرد: همچنین اخیرا معاملات توافقی که مبنای آن عرضه و تقاضای خریداران و فروشندگان است به عنوان یک بخشی از بازار متشکل ارزی در بازار تعبیه شده که صرافی و بانک ها به شکل توافقی می‌توانند معامله کنند.

صالح‌آبادی درباره علت تفاوت نرخ ارز مسافرتی و توافقی توضیح داد: ارز مسافرتی به همراه ۲۳ سرفصل خدماتی دیگر مانند درمانی و دانشجویی نیاز به مدارک و مستندانی دارد که همین دلیل نرخ آن را با نرخ توافقی متفاوت می‌کند. زمانی که فردیدر سرفصل سایر خریداری انجام می‌دهد تنها نیاز به یک کارت ملی دارد، ولی در سرفصل‌های خدماتی مانند مسافری حتما باید علت نیاز به ارز را اثبات کند که البته در آینده این نرخ‌ها به سمت همگرایی می‌رود.

رئیس کل بانک مرکزی درباره اینکه چرا بازار غیررسمی ارز همچنان اثرگذار است؟ توضیح داد: هر چه بتوانیم نیازهای ارزی جامعه به حواله ارزی را در بازار نیما و نیاز به اسکناس را در بازار اسکناس پاسخ دهیم به همان نسبت بازار آزاد تحت تاثیر قرار می‌گیرد، با این حال نباید حجم بازار آزاد را با بازار حواله و اسکناس مقایسه کنیم چرا که حجم معاملات در سامانه نیما به شدت بالا رفته است.
 

عرضه ۱۳.۶ میلیارد دلار ارز در سامانه نیما در ۴ ماهه امسال

صالح‌آبادی ادامه داد: طی سال گذشته حدود ۵۷ میلیارد دلار تامین ارز انجام دادیم که نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار از این رقم در سامانه نیما معامله شده است، بخشی نیز ارزهای با نرخ ترجیحی بوده که خارج از سامانه نیما عرضه شده و بخش دیگر نیز به ارزهای صادرات در برابر واردات مربوط می‌شود. همچنین طی چهار ماهه سال جاری ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار در سامانه نیما عرضه ارز داشته‌ایم و حتما این حجم معاملات بالاتر هم خواهد رفت؛ بنابراین با توجه به نیازی که از این محل تامین می‌شود می‌توان گفت حجم معاملات در بازار رسمی بسیار بالا است.

وی در ادامه با اشاره به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز بیان کرد: بر اساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اخیراً تصویب و ابلاغ شده، هرگونه معامله ارزی خارج از سامانه نیما، بازار متشکل ارزی و خارج از شبکه بانکی و صرافی قاچاق محسوب می شود. یعنی اگر کسی ارزی را خارج از شبکه صرافی یا بانکی بخرد یا بفروشد طبق قانون جدید قاچاق محسوب شده و مستوجب مجازات است؛ بنابراین انتظار می‌رود که بازار غیررسمی کوچک شود. البته باز هم ممکن است افرادی در این بازارهای غیر رسمی معامله کنند ولی حجم این بازارها در برابر بازارهای رسمی حجم به مراتب کمتری دارد.

رئیس کل بانک مرکزی همچنین با اشاره به ممنوعیت معاملات فردایی طلا و ارز گفت: عده ای از معامله گران هستند که معاملات فردایی ارز انجام می‌دهند در حالیکه طبق مصوبه مجلس و شورای سران قوا معاملات فردایی طلا و ارز ممنوع اعلام شده است و کسانی که در این بازارها معامله انجام می‌دهند مشمول مجازات خواهند شد.

صالح آبادی تاکید کرد: در بازار معاملات ارزی نوعی قماربازی صورت می‌گیرد که از لحاظ شرعی نیز اشکال دارد. در حقیقت این افراد روی قیمت ارز شرط‌بندی می‌کنند و به جای اینکه ارزی را جابجا کنند صرفاً تفاوت قیمت خریداری شده و فروخته شده را بدون وجود هیچگونه ارزی مبادله می‌کنند که این کار نیز ممنوع اعلام شده و مستوجب مجازات است. بنابراین بازارهای غیررسمی از نظر قانونی ممنوع بوده ولی ممکن است در این بازارها معاملاتی صورت بگیرد که تابع هیچگونه مقرراتی نیست و اخلال در بازار شناخته می‌شود.

رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی صفر شد

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به وضعیت نقدینگی در اقتصاد کشور اظهار کرد: طی سه ماهه ابتدایی امسال یعنی پایان خرداد ماه نسبت به اسفند ماه ۱۴۰۰، حجم نقدینگی از ۴۸۳۲ هزار میلیارد تومان در پایان سال ۱۴۰۰ به ۵۱۰۰ هزار میلیارد تومان در پایان خرداد ماه رسیده که رشد ۵.۶ درصدی را نشان می دهد.

صالح‌آبادی با تاکید بر اینکه در بررسی آمار نقدینگی، رشد نقدینگی اهمیت دارد نه مقدار مطلق آن، توضیح داد: بخشی از رشد نقدینگی به ضریب فزاینده و بخشی به پایه پولی بر می گردد. در پایان خردادماه نسبت به اسفندماه ۱۴۰۰ رشد پایه پولی ۶ درصد بوده است.

وی در ادامه با اشاره به اجزای پایه پولی بیان کرد: خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی منفی ۴.۱ درصد بوده است یعنی در این زمینه کنترل خوبی صورت گرفته است. همچنین رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نزدیک به صفر بوده است.

کاهش ۵۰ درصدی خرید اوراق دولتی توسط بانک مرکزی

رئیس شورای پول و اعتبار ادامه داد: اوراق دولتی که بانک مرکزی از بانک‌ها خریداری کرده و تحت عنوان ریپو شناخته می شود در پایان سال گذشته ۹۵ هزار میلیارد تومان بوده ولی هم اکنون به ۵۹ هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است، یعنی بانک مرکزی این اوراق را فروخته و پول آن را از بازار جمع کرده است بنابراین رشد این متغیر نیز منفی بوده است.

صالح‌آبادی در ادامه به متغیر بدهی دولت به بانک مرکزی پرداخت و عنوان کرد: دولت در پایان سال گذشته در حساب‌های خزانه نزد بانک مرکزی پول داشت که در چند ماه ابتدایی امسال امکانی فراهم شد تا دولت به جای اینکه از بانک مرکزی تنخواه بگیرد و استقراض کند، در چارچوب ماده ۱۲۵ قانون محاسبات عمومی از رسوب منابع دولت نزد بانک مرکزی و سپرده‌هایی که دولت و زیر مجموعه‌های آن نزد بانک مرکزی داشتند استفاده کند. این اقدام باعث شد دولت به بانک مرکزی مقروض نشود و به اندازه ۸۶ هزار میلیارد تومان از منابع خود استفاده کند.

وی خاطرنشان کرد که کارگروه مشترکی بین بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه ایجاد شده که به صورت ماهیانه و بعضاً هفتگی جلساتی برگزار می‌کنند و امید است با توجه به هماهنگی که بین این سه دستگاه وجود دارد بتوان کاری کرد که دولت به بانک مرکزی مقروض نشود، یعنی دولت بتواند دخل و خرج خود را دقیقاً مدیریت کند

صالح آبادی اظهار داشت: دولت اگر نیاز به انتشار اوراق دارد در موعد مناسب این انتشار را انجام دهد. حجم انتشار اوراقی هم که دولت دارد متناسب باشد با نیازهایی که خزانه دولت دارد. لذا اینها را هم‌آهنگ می‌کنند، ضمن اینکه ما در بانک مرکزی هم کمیته نقدینگی و هم کمیته پایه پولی داریم. بنابراین نقدینگی را مدیریت می‌کند.

وی افزود: تلاش ما این است که با یک انضباط مالی خوب جلو برویم. هرگونه اتفاقی که می‌تواند نقدینگی را تحت تاثیر قرار دهد در آن کمیته مورد بررسی قرار می‌گیرد و تصمیم مناسب اتخاذ می‌شود.

رییس کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به اینکه ما آن بخشی که مربوط به کنترل نقدینگی است در بانک مرکزی مدیریت می‌کنیم تا نقدینگی مدیریت شود، اظهار داشت: تورم که در جامعه ایجاد میشود سه عامل دارد. عوامل جانب عرضه، جانب تقاضا و جانب انتظارات.

افزایش جهانی قیمت‌ها و حذف ارز ۴۲۰۰ عوامل اصلی تورم

وی افزود: در بحث جانبه عرضه که امسال تورم بیشتر از این ناحیه متاثر شده است آن هم افزایش قیمت‌های جهانی است. به هرحال قیمت کالاها و انرژی در سطح دنیا افزایش داشته و این باعث یک تورم نه تنها در کشور ما بلکه در سایر کشورها شده است. شما می‌دانید در آمریکا تورم به حدود ۹ درصد رسیده است که در چند دهه اخیر بی سابقه بوده است. در اروپا هم به همین صورت؛ بنابراین نرخ تورم به شدت در دنیا افزایش پیدا کرده است نه اینکه بگوییم در دنیا نقدینگی افزایش قابل توجهی پیدا کرده است، بلکه به خاطر افزایش عوامل هزینه‌ای است. خب این عوامل در کشور ما هم اتفاق افتاد یعنی قیمت های جهانی که افزایش پیدا کرد قیمت گندم و ذرت و کالاهای اساسی و کالاهای وارداتی که وارد کشور می‌شد در سطح دنیا افزایش داشت و بنابراین یک تورم وارداتی را داشتیم .

عالی‌ترین مقام بانک مرکزی با بیان اینکه یک موضوع اصلاح قیمتی بود که داشتیم، که ناشی از ارز ۴۲۰۰ تومانی بود و سایر عوامل هزینه ای که در واقع اتفاق افتاد باعث شد تا ما یک تورمی را از این ناحیه داشته باشیم. گفت: یک بحث هم عوامل تقاضا است که به نقدینگی و کسری بودجه دولت برمی‌گردد که آن را تا به امروز توانسته‌ایم مدیریت کنیم و امیدوار هستیم تا در ماه‌های آینده هم بتوانیم مدیریت کنیم.

صالح آبادی افزود: ما با هماهنگی خیلی خوبی که با دستگاه مختلف داریم آمدیم ماه به ماه تعیین کرده‌ایم که حجم نقدینگی و پایه پولی چه تغییراتی باید تا پایان سال داشته باشد و چه عواملی بر این رشد موثر است و آن عوامل را به چه صورت باید تحت مدیریت و کنترل داشته باشیم. بنابراین در این قسمت کنترل را به خوبی انجام دادیم و عوامل انتظارات هم هست که آن هم نقش عوامل رسانه در آن موثر است و انشاالله بتوانیم آن عوامل را هم مدیریت کرد. در مجموع در ماه‌های آینده وضعیت نسبت به قبل بهتر می‌شود.

اتباع خارجی از ناحیه کارت بانکی محدودیتی ندارند

رییس کل بانک مرکزی در خصوص خبرهایی مبنی بر محدودیت‌های بانکی برای اتباع خارجی مجاز نیز گفت: وزارت کشور و وزارت اطلاعات و دستگاه‌های متولی امر در حال ساماندهی اتباع هستند و اتباع باید یک کد مشخصی را داشته باشند تا بتواند فعالیت و ورود و خروج داشته باشد که اینها در حال ساماندهی است.

وی تاکید کرد: هیچ کارت بانکی از اتباع خارجی مجاز از کار نیفتاده و فعال است و اتباع مثل هر ایرانی کارت بانکی آنها فعال است و از ناحیه کارت بانکی هیچ محدودیتی وجود ندارد.